Ontwikkelingsgericht onderwijs, deel 4: Pedagogisch klimaat

Ontwikkelingsgericht onderwijs, deel 4: Pedagogisch klimaat

In een reeks artikelen beschrijven we in welke richting X11 zich verder wil ontwikkelen en waarom. In dit artikel onderzoeken we ontwikkelingsgericht onderwijs vanuit het pedagogisch klimaat.

Leren is een sociaal proces en de kwaliteit van het leren wordt bepaald door de interactie met elkaar en de docent. We gaan ervanuit dat leerlingen zelf betekenis verlenen aan hun omgeving en dat sociale processen hierbij een prominente rol spelen. Kennis wordt door iedere leerling op een eigen wijze geconstrueerd, waarbij men sterk wordt beïnvloed door de reacties en opvattingen in de sociale omgeving. Daarom hechten wij veel belang aan een sterke pedagogische omgeving.

Leren omgaan met elkaars emoties

We willen dat leerlingen middels ervaring, reflectie, gesprek en het leren herstellen van een relatie, onderdeel kunnen worden van de maatschappij. Fouten maken mag, er van leren moet altijd. Soms is dit lastig. Want er zit in veel van onze eigen herinneringen dat er wel degelijk gestraft werd en dat we daardoor soms ook ander gedrag gingen laten zien. We willen op X11 graag dat gedragsverandering vanuit intrinsieke overtuigingen plaatsvindt en dat het om een duurzame verandering gaat. Hier helpen we leerlingen dan ook graag bij. Dit kost vaak meer tijd en aandacht dan een straf of beloning bedenken. Maar we vinden het erg belangrijk.

Dat we niet denken in straffen en belonen, wil niet zeggen dat elke vorm van gedrag zonder consequenties blijft. Elkaar bewust fysiek of psychologisch pijn doen, keuren wij ten alle tijden af en dit willen wij niet zien op school of daarbuiten. We vinden wel dat de consequentie van dit gedrag passend moet zijn bij wat er gebeurd is. Het erkennen van de fout, reflecteren op de oorzaken en het leren herstellen, vinden wij enorm belangrijk. Dit herstellen betekent meer dan een excuus aanbieden. Het betekent dat alle betrokkenen zowel over hun eigen gedrag als de impact daarvan op de ander nadenken. En dat alle betrokkenen ook inzicht geven op wat die impact was. Alleen vanuit die kennis kunnen zij leren en een volgend keer anders handelen. Dit is dan ook de verwachting. We helpen leerlingen hier altijd bij. Want we willen dat leerlingen leren omgaan met hun eigen en elkaars emoties. Dit hoef je niet van de ene op de andere dag te kunnen. We willen wel groei zien.

Waarderend perspectief

In al ons handelen gaan we uit van het waarderend perspectief. Door de aandacht te richten op wat werkt en te onderzoeken hoe je dat kunt versterken worden leerprocessen niet alleen effectiever, maar ook leuker (Teeuwisse, 2017). We richten ons op wat een leerling kan en wat de leerling kan inzetten om succesvol te zijn, niet op de tekortkomingen. We willen dat het docententeam positieve verwachtingen uit richting de leerling. We gaan ervanuit dat dat wat aandacht krijgt groeit en dat we vanuit een waarderende houding met de leerling samenwerken in de richting die passend is voor de leerling. Dit vraagt om vertrouwen in de leerling. Het werkt motivatie verhogend voor zowel de leerling als de docent om vanuit een waarderende insteek samen te werken. Het biedt leerlingen meer inzicht in hun sterke kanten. Wanneer de docent oog heeft voor het talent en de interesse van de leerling dan voelt deze zich gezien, wat plezierig is en goed voor het welbevinden. Ook heeft het een positief effect op het leerproces. Dit is waarom wij op X11 steeds meer willen investeren in positief en waarderend onderwijs. In het aankomende artikel zullen we alle huidige voorbeelden en onze ambities voor de toekomst verder toelichten.

Artikelenreeks over ontwikkelingsgericht onderwijs

In een reeks artikelen lichten we iedere keer vanuit een andere invalshoek hoe we op X11 vormgeven aan belangrijke onderdelen van ontwikkelingsgericht onderwijs. Het aankomende artikel zal gaan over voorbeelden en toekomst.

Marion Willemsen is docent bij X11

Reageer op dit artikel

Ook interessant